طرحواره رهاشدگی یا طرحواره طرد شدگی چیست؟

طرحواره رهاشدگی یا طرحواره طرد شدگی چیست؟ طرح واره رها شدگی یکی از انواع تله های زندگی است که باعث می شود فرد با بی اعتمادی احساس کند که افراد مهم زندگی اش هر لحظه ممکن است او را ترک یا رها کنند. این طرحواره در دوران کودکی شکل می گیرد و در بزرگسالی به اوج خود می رسد. این طرحواره معمولا با طرحواره های دیگری مانند طرحواره اطاعت، وابستگی بی کفایتی یا حتی استحقاق هم گره می خورد. فرد همیشه دچار اضطراب، عدم اعتماد به نفس، وابستگی، افسردگی، حسادت و بدبینی می شود.

در روابط عاطفی شکست های سختی را تجربه می کنند. پیرو این شکست ها ناامیدی و گاهی میل به خودکشی و رفتارهای خودآسیب رسان شکل می گیرد. در طرحواره درمانی این بینش عمیق به وجود می آید که در زمان فعال شدن طرحواره رهاشدگی افراد همیشه به دنبال این هستند که نزدیک ترین و عاطفی ترین نزدیکان خود را از دست بدهند. آنها خودشان به دنبال این هستند که تنها بمانند! بنابراین معتقد هستند که در نهایت افراد دور و برشان می میرند، آنها را تنها خواهند گذاشت، خیانت می کنند و یا غیبشان می زند. حقیقتاً شرایط بسیار سختی دارند زیرا دائماً در ترس و نگرانی به سر می برند.

انواع طرحواره طردشدگی و راه رهایی از طرحواره رهاشدگی

انواع طرحواره طردشدگی و راه رهایی از طرحواره رها شدگی را می توان به سه دسته کلی تقسیم کرد. طرحواره رهاشدگی مبتنی بر وابستگی؛ این طرحواره زمانی شکل می گیرد که فرد در دوران کودکی خود بیش از حد وابسته به والدین یا سایر مراقبان خود شده باشد. به عنوان مثال، کودکی که والدینش همیشه در دسترس بوده اند یا کودکی که همیشه توسط والدینش کنترل شده است، ممکن است طرحواره ترس از رها شدن را توسعه دهد.

طرحواره رهاشدگی مبتنی بر فقدان یا بی ثباتی(طرد)؛ این طرحواره زمانی شکل می گیرد که فرد در دوران کودکی خود تجربه فقدان یا بی ثباتی عاطفی را داشته باشد. به عنوان مثال، کودکی که والدینش از هم جدا شده اند یا کودکی که در یک خانواده آشفته بزرگ شده است. همچنین طرحواره تنبیه تله دیگری است که این فرد ممکن است به آن دچار شود. چون ممکن است فرد در کودکی تنبیه جسمی و روانی شده باشد. طرحواره رهاشدگی که ترکیبی است از وابستگی و طرد؛ این افراد در عین وابستگی طرد می کنند؛ اما ضربه اساسی را جایی می خورند که طرف برای منت کشی یا ادامه رابطه تلاش نکرده و رابطه را تمام می کند! این افراد معمولا با جذب کردن و طرد کردن دیگران، در طرحوارهٔ خود مانند یک تله گیر می کنند.

نشانه های طرحواره رهاشدگی بی ثباتی در افراد

نشانه های طرحواره رها شدگی بی ثباتی در افراد می تواند به دسته های متفاوتی تقسیم بشود. دکتر جفری یانگ در کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید اذعان دارد که افراد در طرحواره طرد مدام گوش به زنگ هستند که دیگران آنها را ترک کنند. حتی نسبت به جدایی های کوتاه مدت هم، بسیار حساس، مضطرب و هراسان هستند. از صمیمی شدن با افراد اجتناب می کنند. اعتقاد دارند صمیمیت دوامی ندارد و دیر یا زود تنها می مانند. در نهایت در هنگام فعال شدن طرحواره طرد و طرحواره وابستگی رفتار بیمارگونه دارند و انحصار طلب هستند.

غافل از اینکه همین رفتارها باعث می شود که تنها بمانند! گویی که در یک چرخه معیوب گرفتار شده اند. این با طرحواره های دیگری نیز ارتباط دارد؛ طرحواره ایثار و طرحواره نقص و شرم و یا طرحواره محرومیت هیجانی. این افراد در طرحواره های ایثار و اطاعت، به دلیل ترس از طرد شدن تبدیل به سرویس دهنده های افراطی می شوند و در روند وابسته شدن ممکن است به این نتیجه برسند که بدون وجود طرف مقابل نمی توانند به زندگی خود ادامه داده و یا مستقل شوند. معمولا اختلالات خواب و یا نشخوار ذهنی را تجربه می کنند. پرخاشگری می کنند و در بسیاری مواقع صمیمیت گریز هستند. آنان همواره گیر می دهند، سرزنش می کنند و سرزنش می شوند. این دست از رفتارها معمولا با حسادت کردن هم همراه هستند.

درمان طرحواره رهاشدگی خودبیداری

درمان طرحواره رهاشدگی خودبیداری فرایندی مستمر دارد. مراجعین در فرایند طرحواره درمانی می آموزند که تنهایی را تحمل کنند. خود را از روابط بی ثبات کنار بکشند و به دنبال آن در روابط با ثبات احساس راحتی بیشتری را تجربه کنند. آنها یاد می گیرند که اجازه ندهند دیگران کنترل شان کرده و یا از آنها سوء استفاده کنند. درصد بالایی از افرادی که تجربه شکست عشقی دارند در دام تله رها شدگی قرار گرفته اند. در کارگاه هایی همچون (نیمه پنهان عشق) به چالش هایی که اینگونه طرحواره ها در روابط عاطفی به وجود می آورند و همچنین نحوه مدیریت آنها پرداخته خواهد شد.

در صورت بوجود آمدن تله های دیگر مانند طرحواره تنبیه که پیرو این طرحواره شکل می گیرد طرحواره درمانگر سعی می کند که فرد احساس امنیت و ارزش خود را درونی کند. نیاز او را به تایید و توجه دیگران را کاهش دهد. همچنین باید با ریشه های این طرحواره در گذشته اش روبرو شود و آن ها را بازسازی کند. برای همین منظور بهترین انتخاب برای درمان، یک طرحواره درمانگر صاحب صلاحیت است که بتواند به صورت حرفه ای با به کارگیری راهبردهای طرحواره درمانی فرد را در جهت رشد بزرگسال سالم و التیام کودک درون پرورش دهد.

دلایل تله طرد شدگی و طرحواره رهاشدگی در رابطه

دلایل تله طرد شدگی و طرحواره رهاشدگی در رابطه ریشه در روابط کودک با والد جنس مخالف خود دارد. تجربیات آسیب زا دوران کودکی. تجربیاتی مانند طلاق والدین، فوت یکی از والدین، بیماری جدی والدین، یا ترک شدن توسط والدین یا مراقب می تواند منجر به ایجاد طرحواره رهاشدگی شود. این تجربیات می تواند باعث شود که کودک احساس کند که دنیا مکانی ناامن و غیرقابل پیش بینی است و افراد مهم زندگی او هر لحظه ممکن است او را ترک کنند.

مراقبت بیش از حد والدین. والدینی که به فرزندان خود توجه بیش از حد می کنند، ممکن است باعث ایجاد طرحواره رهاشدگی در فرزندان خود شوند. این فرزندان ممکن است احساس کنند که برای والدین خود ارزشی ندارند و منجر به طرحواره وابستگی در فرد شود. فقدان ثبات و امنیت در دوران کودکی. اگر کودک در دوران کودکی احساس ثبات و امنیت نکند، ممکن است در بزرگسالی دچار طرحواره رهاشدگی شود. این عدم ثبات و امنیت می تواند منجر آسیب‌های بسیار عمیقی در فرد شود که فقط با درمان طرحواره طرد شدگی بتوان از آن ها عبور کرد. عوامل ژنتیکی برخی مطالعات نشان داده اند که ممکن است عوامل ژنتیکی نیز در ایجاد طرحواره رهاشدگی نقش داشته باشند.

پروتکل درمان طرحواره رهاشدگی چیست؟

پروتکل درمان طرحواره رهاشدگی چیست؟ یک رویکرد درمانی است که برای کمک به افراد مبتلا به طرحواره رهاشدگی طراحی شده است. این پروتکل بر شناسایی و تغییر افکار، احساسات و رفتارهای منفی ناشی از این طرحواره تمرکز دارد. در مرحله آگاهی درمانگر به فرد کمک می کند تا ترس از رها شدگی خود را شناسایی کند. این کار با کمک به فرد در درک احساسات، افکار و رفتارهای خود انجام می شود. در مرحله چالش، درمانگر به فرد کمک می کند تا افکار و باورهای منفی ناشی از طرحواره رهاشدگی خود را به چالش بکشد.

این کار با کمک به فرد در یافتن شواهدی که این افکار و باورها را تأیید نمی کند انجام می شود. این مرحله بسیار می‌تواند برای درمان طرحواره اطاعت سودمند باشد. در مرحله آموزش، درمانگر به فرد مهارت های جدیدی را آموزش می دهد که به او کمک می کند تا با احساسات و افکار منفی خود مقابله کند. این مهارت ها شامل مهارت های ارتباطی، مدیریت استرس و حل مسئله می شوند. همچنین در مرحله تعمیم، درمانگر به فرد کمک می کند تا مهارت های جدید خود را در زندگی روزمره خود به کار گیرد. این کار با کمک به فرد در ایجاد برنامه هایی برای مقابله با موقعیت هایی که باعث فعال شدن طرحواره رهاشدگی می شوند انجام می شود.