اختلال شخصیت خودشیفته و ارتباط آن با طرحواره استحقاق

طرحواره استحقاق و ارتباط  آن با شخصیت خودشیفته را می دانید؟ شاید با فردی روبه رو شوید که در مورد توانمندی ها، موفقیت ها و حتی موقعیت هایی که در زندگیش اتفاق افتاده با بزرگ نمایی صحبت کند. به قدری این بزرگ نمایی به واقعیت نزدیک است که شما باور می کنید. اما بعد از اینکه شناخت بیشتری پیدا کردید، متوجه می شوید که بسیاری از تعاریف بزرگ نمایی بوده و موضوع خیلی ساده تر از آنست که آن فرد برای شما تعریف کرده است. این فرد دارای نوعی اختلال به نام اختلال شخصیت خودشیفته است.

این افراد دارای ذهنی خیال پرداز درباره موفقیت، قدرت، زیبایی و حتی عشق هستند. آنها خود را فرد خاصی می دانند و معتقد هستند که تنها توسط افراد خاص و مشهور درک می شوند. این افراد همیشه خود را حق به جانب دانسته و فکر می کنند که همه افراد باید نیازهای آنها را برآورده کنند. اختلال شخصیت خودشیفته مانند کلیه بیماری های اختلال شخصیت (پارانوئید، اختلال شخصیت مرزی ، شخصیت نمایشی و غیره) از طرحواره ایجاد می شود. طرحواره استحقاق باعث ایجاد این بیماری در افراد می شود.

انواع طرحواره استحقاق

تله زندگی و یا طرحواره استحقاق به ۳ دسته تقسیم می شود:

1. استحقاق لوس
2. استحقاق وابسته
3. تکانشگری

استحقاق لوس :این فرد بسیار پرتوقع و کنترل گر بوده و دوست دارد تا همه چیز طبق میل او پیش رود. ریشه استحقاق لوس: والدین نتوانسته اند تا نظم و کنترلی بر روی فرزندان خود داشته باشند، فرزندان چنین والدینی بسیار لوس، ننر و از خودراضی هستند. استحقاق وابسته: او خود را فردی ضعیف، بی کفایت و نالایق می داند و توقع دارد، تا دیگران قوی بوده و از او مراقبت کنند. ریشه استحقاق وابسته: ریشه این نوع از  طرحواره استحقاق را باید در رفتار والدین جستجو کرد. والدینی که مسئولیت کارهای سخت فرزندانشان را بر عهده می گیرند. آنها سعی می کنند تا کلیه امکانات رفاهی را برای فرزندانشان فراهم کنند.

تکانشگری: اگر در دام این تله افتاده باشید، ید طولایی در کنترل ناپذیری احساس ها و رفتارهایتان دارید. معمولا افراد در این نوع طرحواره حوصله انجام کارهای خسته کننده و تکراری را ندارند و اگر بخواهند کاری را انجام دهند، خیلی زود ناکام و بی حوصله می شوند. اما به راستی این نوع طرحواره از کجا ریشه گرفته است؟ ریشه تکانشگری: در اکثر بیماران، ریشه تکانشگری، نوعی جنگ یا جبران افراطی در برابر سایر تله های زندگی اصلی است. این تله ها عبارت اند از محرومیت هیجانی، نقص شرم یا طرد اجتماعی. مسلما این طرحواره در تمام مراحل زندگی فرد تاثیرات منفی داشته و زمانی که این تله در افراد پررنگ باشد، منجر به اختلال شخصیت خودشیفته می شود.

ویژگی افراد خودشیفته با طرحواره خودشیفتگی

افراد خودشیفته دارای ۳ ویژگی بارز هستند:

1. اهمیت فوق العاده زیادی برای خود قائل هستند.
2. همواره درصدد دریافت تحسین و تمجید از سوی دیگران هستند.
3. قادر به همدلی با دیگران نیستند.

خودمحوری: افراد خودشیفته و افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته بر خود تمرکز دارند و نیازهای دیگران را نادیده می گیرند. احساس برتری: افراد خودشیفته و افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته احساس می کنند که از دیگران برتر هستند و شایسته رفتار ویژه ای هستند. نیاز به تحسین: افراد خودشیفته و افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته به طور مداوم به تحسین و تأیید از سوی دیگران نیاز دارند. عدم همدلی: افراد خودشیفته و افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته قادر به درک و همدلی با احساسات دیگران نیستند.

علاوه بر ویژگی های مشترک، افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته دارای ویژگی های متمایز نیز هستند: بزرگنمایی دستاوردها و توانایی ها: افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته دستاوردها و توانایی های خود را بیش از حد بزرگنمایی می کنند. حساسیت بیش از حد به انتقاد: افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته به انتقاد بسیار حساس هستند و ممکن است در مقابل آن واکنش های شدیدی نشان دهند. فقدان همدلی: افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته مانند افراد طرحواره رهاشدگی قادر به درک و همدلی با احساسات دیگران نیستند. استفاده از دیگران: افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته از دیگران برای رسیدن به اهداف خود استفاده می کنند. رفتارهای تکانشی: افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته ممکن است درگیر رفتارهای تکانشی مانند قمار، رابطه جنسی پرخطر یا مصرف مواد مخدر شوند.

نقش فرد خودشیفته در یک رابطه عاطفی

فرد خود شیفته در یک رابطه عاطفی به دلیل درخواست مداوم توجه، تمجید و تحسین در نهایت فرد مقابل را خسته می کند. فرد خودشیفته مانند فرد دارای طرحواره بی اعتمادی بدرفتاری بسیار شکننده و عطش سیری ناپذیری نسبت به دریافت تحسین و تمجید از خود نشان می دهد. او در رابطه عاطفی همانند یک کودک رفتار می کند و دارای عزت نفس پایینی است. اگر وارد رابطه ای با یک فرد خودشیفته شده اید و یا می خواهید که با همچین فردی وارد رابطه شوید، شما هم باید ۳ موضوع مهم را در نظر بگیرید.

• از دریچه حسادت او به جهان نگاه کنید. یکی از ویژگی های بارز این افراد، این است که اگر فردی انتقادی کند به او برچسب حسادت می زند. محبوب شما، نسبت به دیگران و حتی به شما حسادت می کند.

• حد و مرزهایی را برای رفتارهای پرخاشگرانه و تحقیرکننده اش تعیین کنید. برخی از برخوردهای منفی که از سمت دیگران دریافت می کند، به فرد خودشیفته احساس حقارت را منتقل کرده باعث رفتارهای پرخاشگرانه در این فرد می گردد.

• از ویژگی های محبوب خودشیفته خود تعریف کنید. با او همدلی کنید و حس همدلی را با دادن پاداش های کلامی و غیر کلامی تقویت کنید. در مورد افراد خودشیفته بهتر است بدانید که این افراد راه طولانی برای درمان دارند. بهترین مسیر این است که ابتدا خودتان به روان درمانی روی بیاورید. بعد از اینکه به روان درمان مراجعه کردید، اکنون می توانید به بهانه کمک به شما در برخی جلسات درمان حضور یابد.

اختلال خودشیفتگی چیست؟

اختلال خودشیفتگی یک اختلال شخصیتی است که در آن فرد دارای الگوی پایدار خودمحوری، احساس برتری، نیاز به تحسین و عدم همدلی با دیگران است. این اختلال می تواند مانند اختلال طرحواره تنبیه تأثیر منفی قابل توجهی بر زندگی فرد، روابط او با دیگران و عملکرد او در محل کار یا تحصیل داشته باشد.چون این افراد در زمان شکست شروع به تنبیه خود می‌کنند. خودشیفتگی یک ویژگی شخصیتی است که در آن فرد احساس اهمیت، برتری و شایستگی بیش از حدی نسبت به خود دارد.

این ویژگی در شخصیت خودشیفته می تواند در درجات مختلفی وجود داشته باشد، از یک خودباوری سالم و طبیعی تا یک اختلال شخصیتی جدی. تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته توسط یک متخصص سلامت روان انجام می شود. برای تشخیص این اختلال، فرد باید دارای پنج مورد از ویژگی های زیر باشد که حداقل از دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی وجود داشته باشد و در زمینه های مختلف زندگی فرد، مانند کار، روابط و تحصیل، اختلال ایجاد کند: احساس بزرگی و اهمیت خود. تصور اینکه فرد منحصر به فرد و ویژه است. نیاز به تحسین و تمجید بیش از حد دارد و  اعتقاد به اینکه دیگران باید به فرد احترام بگذارند. همچنین استفاده از دیگران برای رسیدن به اهداف خود و فقدان همدلی با دیگران

درمان و علائم خودشیفتگی

درمان و  علائم خودشیفتگی و فهمیدن آن چه اقدام‌هایی توسط روان‌درمانگر انجام می‌شود. یکی از مهم‌ترین نکته‌ها در درمان این اختلال، اهمیت برقرای ارتباط موثر با فرد بیمار است. حضور اعضای خانواده و ارتباط موثر دیگران با این افراد در برخی از جلسه‌های مشاوره است. اگر احساس کردید، شما یا یکی از اطرافیان‌تان دارای علائم خودشیفته هستید، حتما باید به مشاور مراجعه کنید تا تحت درمان قرار بگیرید. طرحواره درمانگر در این چندمرحله سعی می‌کند روند درمان را با این افراد شروع کند.

•  ایجاد حس همدلی
• شناسایی توانایی‌ها و شایستگی‌های فرد
• شناسایی مشکلات و افزایش اعتماد به نفس بیمار
• پذیرش محرومیت‌ها
• کاهش استرس و مدیریت بحران

 دارو درمانی یا طرحواره درمانی؟ هیچ دارویی به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت خودشیفته وجود ندارد. با این حال در صورت وجود علائم افسردگی یا اضطراب، می‌توانید از داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب، تحت نظر و تشخیص روانپزشک استفاده کنید. یکی از بهترین روش‌های درمانی این طرحواره، طرحواره درمانی است که ما در کلینیک مشاوره مازلو با بهره‌گیری از بهترین مشاوران و رواندرمانگران به شما عزیزان کمک می‌کنیم، تا در مسیری درست قرار بگیرید و زندگی شیرین و لذت بخش‌تری را برای خود بسازید.

دارو درمانی در اختلال شخصیت خودشیفته

هیچ دارویی به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت خودشیفته ، وجود ندارد. با این حال در صورت وجود علائم افسردگی و یا اضطراب، می توانید از داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب تحت نظر و تشخیص روانپزشک خود استفاده کنید. اگر احساس کردید، شما و یا یکی از اطرافیانتان دارای علائم خودشیفته هستید، حتما باید به مشاور مراجعه کنید تا تحت درمان قرارگیرید. کلنیک مشاوره مازلو با بهره گیری از بهترین مشاوران و روان درمانگران به شما عزیزان کمک می کند، تا در مسیری درست تحت درمان قرارگرفته و زندگی شیرین و لذت بخش تری را برای خود ایجاد کنید.