اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک چیست؟

اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک چیست و کدام طرحواره باعث ایجاد این اختلال می گردد؟ شاید با افرادی برخورد کرده باشید که همیشه سعی می کنند توجه دیگران را به خود جلب کنند و در مرکز توجه افراد قرار گیرند. تا حالا شده از نزدیک به یک بازیگر برخورد کرده باشید که دیگران او را احاطه کرده و او هم نهایت لذت را از این موضوع می برد؟ یا شاید هم به مهمانی دعوت شده باشید و فردی با رفتارهای خود سعی در جلب توجه دیگران دارد. به این افراد هیستریونیک یا نمایشی می گویند.

شاید اغراق نباشد اگر بگوییم منشا همه بیماری های روانی می تواند ناشی از یک تله زندگی یا طرحواره باشد! بنابراین مراجعه به یک طرحواره درمانگر بسیار راه گشاست. ازدواج با شخصیت نمایشی یا دیگر اختلالات شخصیت مانند (پارانوئید، مرزی، نمایشی و غیره) نیاز به دقت بالایی دارد. این اختلال ها براساس طرحواره های مختلفی در افراد ایجاد می شود، که نیاز به روان درمانی مخصوصا طرحواره درمانی دارد. ما نیز می خواهیم در این مقاله به این سوال مهم پاسخ دهیم که افراد هیستریونیک یا شخصیت نمایشی چه کسانی هستند و کدام طرحواره در این اختلال نقش اساسی دارد.

نحوه رفتار با شخصیت نمایشی و خیانت

نحوه رفتار با شخصیت نمایشی و خیانت آن ها در یک رابطه از موضوعات مهم است. اول از همه نیاز است که با ویژگی های این افراد بیش از پیش آشنا شویم. بدانیم شخصیت نمایشی در مردان چه نشانه هایی دارد. ویژگی افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی به این شکل است:

• در موقعیت هایی که در مرکز توجه قرار ندارند، راحت نیستند.
• برای دیگران (جنس مخالف) اغواکننده و تحریک کننده هستند.
• تمایل به رفتارهای سطحی دارند.
• از ظاهر خود برای جلب توجه دیگران استفاده می کنند.
• محبت آنها احساس برانگیز و فاقد جزئیات است.
• رفتارهای آنها غالبا نمایشی و اغراق آمیز است.
• آنها روابط خود را بیش از آنچه که هست، پرشور و صمیمانه ارزیابی می کنند.

اما کدام طرحواره در این افراد پر رنگ تر است و باعث شکل گیری این اختلال در آنها شده است؟ پاسخ طرحواره محرومیت هیجانی است. این طرحواره مانند سایر طرحواره ها از زمان کودکی یعنی از زمانی که هنوز قدرت تکلم وجود نداشته در افراد شکل می گیرد. هنگامی که این طرحواره نقش می بندد، این احساس ایجاد می شود که تا ابد تنها می مانید، به نیازهای خود دست نمی یابید و هیچ کس شما را درک نمی کند. در حقیقت شما حس تنهایی، محرومیت و بی پناهی خواهید کرد.

اختلال شخصیت نمایشی در زنان و مردان

اختلال شخصیت نمایشی در زنان و مردان تفاوت هایی دارد. هر کدام از آنها می تواند به یک شکل خاصی با این اختلال دست و پنجه نرم کنند. احتمالا در زن های دارای اختلال هیستریونیک شاهد رفتارهای اغواگرانه جنسی خواهیم بود و در مردان شاهد رفتار های پرخاشگرانه و قدرت طلبانه خواهیم بود. همان طور که گفته شد این اختلال می تواند از تله محرومیت هیجانی ریشه گرفته باشد. اما چگونه این طرحواره در شما ریشه می دواند و مهمترین عوامل آن کدام است:

• مادری نامهربان، سرد و کم مهر و محبت داشته اید.
• والدین آگاهی لازم از نیازهای عاطفی کودک را نداشته اند.
• مادری که نتوانسته کودک خود را آرام کند. بنابراین کودک نمی تواند خودش را آرام کند یا تسکین دیگران را بپذیرد.
• والد، فردی مستقل یا قدرتمندی نبوده که کودک به او پناه برده یا تکیه کند.

وقتی که طرحواره محرومیت هیجانی در افراد پر رنگ باشد و طرحواره درمانی صورت نگیرد، تاثیرات مخربی در زندگی می گذارد. برای مثال یکی از عواقب درمان نشدن این طرحواره، می توان به شکل گیری اختلال شخصیت نمایشی در این افراد اشاره کرد. در ادامه به ویژگی های خاص این افراد و به انواع محرومیت ها اشاره خواهیم کرد. درمان این طرحواره می تواند پیامدهای بسیار مثبتی برای زندگی فرد به ارمغان بیاورد.

ویژگی های افراد دارای اختلال هیستریونیک

ویژگی های افراد دارای اختلال هیستریونیک یا افراد شخصیت نمایشی، اغراق آمیز بودن، دیدگاه افراطی داشتن و ظاهری پر از زرق و برق داشتن است. آنها برای اینکه بتوانند توجه دیگران را به خود جلب کنند، مانند یک آفتاب پرست تغییر رنگ می دهند. آنها به عنوان یک محبوب، رفتارهایی از خود نشان می دهند که نشانگر وابستگی فرد به شماست، اما از یک طرف آنها با رفتارهای نمایشی خود، سعی در جلب توجه دیگران را نیز دارند.

فرد دارای شخصیت نمایشی بسیار زودرنج بوده و کوچکترین بی توجهی را عذابی الیم تلقی می کند. او حتی نادیده گرفته شدن را می تواند به طرد شدن و ترک شدن تعبیر کند. ممکن است این نشانه ما را به یاد طرحواره رهاشدگی بیندازد. افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی سعی می کنند ظاهر خود را همیشه حفظ کنند. به این معنا که آن ها صدای زیادی خواهند داشت، اما محتوای درونی کمی دارند. ممکن است ویژگی های افراد دارای این اختلال نشانه هایی را در شما فعال کند. این موارد به این معنا نیست که شما دارای این اختلال هستید. ممکن است شما دچار به طرحواره هایی شده باشید که نیاز باشد به یک متخصص مراجعه کنید.

نکات مهم ازدواج با شخصیت نمایشی

نکات مهم ازدواج با شخصیت نمایشی می تواند به چند دسته تقسیم بشود. اگر شما با فردی که دارای اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک است ازدواج کرده اید و یا می خواهید که ازدواج کنید، نکاتی رو حتما باید در نظر بگیرید. باید حد و مرزها و محدودیت های روشن و قاطعی را برای او تعیین کنید. به طور مداوم به محبوب خود بازخورد و توجه دهید. صمیمیت و همدلی او را مورد تشویق قرار دهید. توقعات واقعی از او داشته باشید و حتما با یک روانشناس مشورت کنید. نکاتی که حتما باید به آن در این افراد قبل از هر گونه رابطه توجه کنید عبارت است از:

• زیاده خواهی و خودخواهی آنها
• نادیده گرفتن نیازهای شما
• اغواگری جنسی برای جنس مخالف
• سطحی بودن احساسات او نسبت به شما

این نشانه ها ما را به یاد اختلال شخصیت خودشیفته می اندازد. این افراد با رفتار اغواگرانه جنسی ای که دارند می توانند افراد را به دام خودخواهی های خود بیندازند. احتمال هم دارد که دو فرد دارای اختلال شخصیت نمایشی جذب یکدیگر شوند. ضرب المثل کبوتر با کبوتر و باز با باز را شنیده اید؟ اگر شما جذب همچین فردی شده اید شاید شما هم خودتان یک فرد هیستریونیک هستید!

درمان اختلال شخصیت نمایشی

درمان اختلال شخصیت نمایشی می تواند بلندمدت اما بسیار تاثیرگذار باشد. برای درمان این اختلال باید به طرحواره محرومیت هیجانی رجوع کرد: محرومیت از محبت: آیا در کودکی والدین تان شما را دلداری داده اند برای شما وقت صرف کرده اند؟ محرومیت از همدلی: آیا زمانی که به مشکل برخورد کرده اید، توانسته اید تا به والدینتان اعتماد کنید؟ محرومیت از حمایت: آیا توانسته اید تا در هنگام مشکلات به والدین خود پناه برده و به آنها تکیه کنید؟

یکی از این طرحواره ها که اجازه نمی دهد فرد فردیت خودش را حفظ کند و به این اختلال دامن بزند طرحواره گرفتار است. این طرحواره می تواند در افراد شخصیت نمایشی و خیانت آن ها در رابطه به دلیل نداشتن استقلال تاثیر گذار باشد. هرکدام از این شخصیت ها و طرحواره ها دارای اهمیت فراوانی بوده و نیازمند این است که افراد به یک مشاور مراجعه کنند. اگر این طرحواره در افراد عمیق شکل گرفته باشد، بستر مناسبی برای شکل گیری اختلال شخصیت نمایشی خواهد بود. مرکز مشاوره مازلو، مفتخر است که با بهره گیری از اساتید و مشاورین حرفه ای و برگزاری کارگاه های مختلف در خدمت شما عزیزان و همراهان باشد. همچنین تیم تحریریه کلینیک مازلو، امیدوار است که اطلاعات ارزشمندی را در اختیار شما عزیزان قرار داده باشد.