طرحواره آسیب پذیری و راه های شناخت آن
در طرحواره آسیب پذیری نسبت به ضرر یا بیماری که دکتر جفری یانگ در مجموعه طرحواره ها عنوان کرده اند، افراد اعتقاد راسخ دارند که در هر لحظه از زندگی آنان فاجعه غیر قابل کنترل و وحشتناک اتفاق خواهد افتاد. به عنوان مثال: ابتلا به بیماری غیر قابل علاج، بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل، آتش سوزی، وقوع تصادف، بحران های روانی، دیوانه شدن و غیره. اضطراب آنان به قدری بالا می رود که ممکن است در حین رانندگی حتی اگر مسیرشان را گم کنند، متحمل حملات پانیک (وحشت زدگی)، آسیمگی یا هراس شوند. این نشانه‌ها ممکن است در افراد دارای طرحواره استحقاق و بزرگ منشی هم دیده شود اما آنها سعی در سرکوب و پنهان کردن آن می‌کنند. حملات پانیک یک بیماری روانشناختی است که با نشانه های اضطرابی شدید مانند تپش قلب، تنگی نفس و تعریق خود را نشان می دهد. افکاری که این افراد را کنترل می‌کنند، معمولاً در حوزه ترس از مرگ و یا سکته قلبی می باشد.
تله آسیب‌پذیری چیست؟
تله آسیب‌پذیری، یا طرحواره آسیب پذیری یکی از طرحواره‌های ناسازگار اولیه مانند طرحواره نقص و شرم است که در کودکی بوجود می‌آید. در این طرحواره فرد باور دارد که دنیا مکانی خطرناک و غیرقابل اعتماد است و او در برابر آسیب‌ها و بیماری‌ها آسیب‌پذیر است. افراد دارای این تله، دائماً نگران اتفاقات بد و ناگوار هستند و احساس می‌کنند که هر لحظه ممکن است اتفاقی برایشان بیفتد. این نگرانی‌ها می‌تواند در مورد مسائل مختلف از جمله سلامتی، امنیت، روابط، امور مالی و غیره باشد. هر اتفاق چالش‌برانگیزی برای آنها یک اتفاق هولناک سخت تلقی می‌شود که بقا و زندگی آنها در معرض نابودی قرار داده است. آنها باور دارند که:
- دنیا مکانی خطرناک و غیرقابل اعتماد است.
- من در برابر آسیب‌ها و بیماری‌ها آسیب‌پذیر هستم.
- اگر اتفاق بدی برای من بیفتد، هیچ‌کس نمی‌تواند کمکم کند.
- من نمی‌توانم از خودم محافظت کنم.
- من باید همیشه مراقب باشم تا اتفاق بدی برایم نیفتد.
- یک اتفاق بد برابر است با یک ضربه بزرگ جانی و روانی.
ویژگی های افراد دارای طرحواره آسیب پذیری
این افراد به صورت افراطی و خودرای از داروهای آرامبخش استفاده می‌کنند. اگر راهکار مقابله آنان اجتناب باشد، از هر نوع فعالیتی که اضطراب شان را بالا می برد و یا طرحواره شان را فعال می کند دوری می کنند. مانند چکاپ پزشکی، رانندگی، مدیریت بحران ها، شرکت در کلاس های مدیریت بیماری و یا پیشگیری. افرادی که طرحواره آسیب پذیری نسبت به ضرر یا بیماری دارند به صورت وسواس گونه درگیر آیین های وسواسی مانند رفتارهای ایمنی، می شوند. منظور از این رفتارها وابستگی افراطی به همراه بودن شخصی مورد اعتماد در کنار خودشان، همراه داشتن همیشگی شیشه داروهای آرام بخش، قمقمه آب و غیره است. به نحوی که اگر نباشند به شدت احساس اضطراب را تجربه خواهند کرد.طرحواره درمانی مناسب خود را در کنار ما رقم بزنید.
هدف از درمان طرحواره اسیب پذیری
در فرایند طرحواره درمانی مشاهده می‌شود که طرحواره آسیب پذیری ارتباط تنگاتنگی با طرحواره نقص شرم و همچنین طرحواره رهاشدگی دارد. هدف طرحواره درمانی برای مراجعین این است که بتوانند از نظر شناختی(افزایش قدرت تفکر، مدیریت فکر و حل مساله)، احساسی(تنظیم هیجان) و رفتاری(جایگزین کردن راهکارهای کارامد) اضطراب خود را مدیریت کنند. آنها باید توانایی مقابله با این حوادث را بهتر ارزیابی کرده و مهارت های خود را افزایش دهند.
اگر آنها متوجه این موضوع شوند که اضطراب و ترس هایشان به شدت اغراق‌آمیز است، نشان‌دهنده تأثیرگذاری این شیوه درمانی است. در روان درمانی آنها متوجه خواهند شد که حتی اگر بحران به وجود آید، می‌توانند به صورت موثر و کارآمد آن را مدیریت نمایند. اگر برایتان مهم است که در کنار خانواده، پدر و مادر، همسر و فرزندان؛ در محل کار کنار همکاران و دوستان وجهه عاطفی و اجتماعی خودتون رو حفظ کنید، پیشنهاد می کنم در کنار یک طرحواره درمانگر صاحب صلاحیت مهارت های زندگی را بیاموزید. زندگی خود را دوباره بیافرینید با بینش رویش رهایی
درمان طرحواره آسیب‌پذیری
در مان طرحواره آسیب‌پذیری، معمولاً شامل یک دوره روان‌درمانی است که در آن فرد می‌آموزد باورهای ناکارآمد خود را در مورد دنیا و خود تغییر دهد. ریشه‌های این طرحواره را باید در کودکی جست و جو کرد. درمان این طرحواره، می‌تواند به فرد کمک کند تا باورهای ناکارآمد خود را از دوران کودکی تغییر دهد و زندگی سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تری داشته باشد. طرحواره گرفتار ممکن است در نتیجه درمان نکردن این طرحواره در فرد بوجود بیاید که می‌تواند تأثیر منفی زیادی بر زندگی فرد داشته باشد. شما برای درمان این طرحواره می‌توانید از چند رویکرد درمانی استفاده کنید. برخی از روش‌های درمانی که برای طرحواره آسیب‌پذیری استفاده می‌شود عبارت است از:
طرحواره درمانی: این روش درمانی بر شناسایی و تغییر باورهای ناکارآمد و رفتارهای ناسازگار فرد که در کودکی بوجود آمده است تمرکز دارد.
درمان شناختی-رفتاری: این روش درمانی بر اصلاح الگوهای فکری و رفتاری فرد در زندگی و بزرگسالی تمرکز دارد.
درمان روانپویشی: این روش درمانی بر شناسایی و حل تعارضات و مشکلات عاطفی فرد تمرکز دارد و در کودکی فرد جست و جو می‌کند.
طرحواره آسیب پذیری نسب به ضرر یا بیماری
طرحواره آسیب‌پذیری نسبت به ضرر یا بیماری، می‌تواند تأثیر منفی زیادی بر سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشد. این طرحواره زیر مجموعه یکی از حوزه‌های طرحواره ناسازگار اولیه است که در آن فرد باور دارد که دنیا مکانی خطرناک و غیرقابل اعتماد است و او در برابر آسیب‌های جسمی و بیماری‌ها آسیب‌پذیر است. افراد دارای این طرحواره، دائماً نگران سلامتی خود هستند و به طور مداوم در مورد بیماری‌های مختلف فکر می‌کنند. این نگرانی‌ها می‌تواند منجر به اجتناب از فعالیت‌های مختلف، پرخوری، سوء مصرف مواد و غیره شود. این افراد ممکن است به دلیل فرار از هرگونه خطر و بیماری به طرحواره اطاعت دچار شوند و اعتماد به نفس و عزت نفس خود را از دست بدهند.
برخی از تأثیرات منفی طرحواره آسیب‌پذیری نسبت به ضرر و بیماری عبارتند از:
– افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های روانی مانند اضطراب، افسردگی و اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)
– افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های جسمی مانند بیماری قلبی، بیماری‌های خودایمنی و سرطان
– کاهش کیفیت زندگی و مشکل در برقراری روابط با دیگران
– مصرف دارو به صورت بی‌رویه و مصرف مواد مخدر
خیلی عالی بود ممنونم ازتون
درود و ارادت