طرحواره وابستگی یا من نمی توانم!

آیا شما از آن دسته افرادی هستید که احساس می‌کنید که اگر دیگران نباشند، نمی‌توانید کارهای خود را به تنهایی انجام دهید؟ احتمالا اعتقاد دارید که اگر دیگران به شما کمک نکنند، نمی‌توانید که زنده بمانید و مسئولیت‌های سخت را بپذیرید و از پس آن برآیید. در حقیقت تصویر شما در زندگی مانند کودکی می‌ماند که اگر از والدین خود جدا شود، نمی‌تواند کارهای خود را به تنهایی انجام دهد. اگر این موارد صحیح است، شما در دام طرحواره وابستگی افتاده‌اید.

طرحواره وابستگی چیست؟

افرادی که دارای طرحواره وابستگی هستند، کسانی بوده که به دیگران وابسته هستند و آنها حتی برای اینکه بخواهند کوچکترین تصمیمی بگیرند، نیاز به مشورت دیگران دارند. آنها همیشه در تصمیم گیری‌های خود دودل و مردد بوده و نیاز دارند تا دیگران به آنها کمک کنند. معمولا در جلسات مشاوره نیز این افراد برای اینکه بخواهند تا از نظر مشاور خود مطمئن شوند، تصمیم‌گیری را بر عهده طرحواره درمانگر خود خواهند گذاشت.
اما چرا این افراد اینقدر وابسته نظرات دیگران هستند و احساس می‌کنند که اگر دیگران به آنها کمک نکنند، آنها نمی‌توانند تا تصمیم درستی بگیرند؟ معمولا ریشه این گونه رفتارها در کودکی آنها دیده می‌شود. افراد بسیاری هستند که از یک موضوع شکایت دارند و آن اینست که والدین مسئولیت‌های آنها را بر عهده می‌گیرند، زیرا معتقدند که فرزندان آنها با توجه به اینکه اکنون در سن بزرگسالی هستند، اما هنوز آنها قادر نیستند تا مسئولیت‌های خود را بر عهده بگیرند.
این موضوع ضربه بزرگی به زندگی این افراد وارد می‌کند و منجر به شکست‌های بسیاری در مسیر زندگی آنها خواهد شد. زیرا آنها معتقدند که نمی‌توانند. چه عواملی باعث ایجاد طرحواره وابستگی در افراد می‌شود؟

دلایل ایجاد طرحواره

برخی از والدین به گونه ای با فرزندان بزرگسال خود رفتار می‌کنند، که انگار این افراد هنوز در دوران مدرسه هستند و سن و سال کمی دارند. این دسته از والدین همیشه به جای شما تصمیم می‌گیرند و مراقبت جزئیات زندگیتان هستند، تا مبادا اتفاقی برای شما رخ دهد. آنها در محیط منزل و یا حتی در جامعه کمترین مسئولیت را به شما می‌دهند و به گونه ای با شما رفتار می‌کنند، که به اصطلاح آب در دلتان تکان نخورد. اما همین فرد وقتی که تصمیم بگیرد تا محیط خانه را ترک کند و به جامعه برود، با کوچکترین ناملایمتی اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهد و احساس می‌کند که فردی ناتوان است و نمی‌تواند تا از عهده مسئولیت‌های خود برآید.
والدینی که باعث شکل گیری طرحواره وابستگی در فرزند خود می‌شوند، همیشه نگران حضور شما در جامعه هستند و مدام زنگ خطر و یا هشدار می‌دهند، که جامعه خطرناک است و نباید به افرادی که در جامعه هستند، اعتماد کرد. عدم اعتماد به دیگران هم باعث ایجاد طرحواره دیگری در شما خواهد شد، که به آن طرحواره بی اعتمادی می‌گویند.

طرحواره وابستگی و مشکلات آن در دوران بزرگسالی

زمانیکه شما از کوچکی مورد حمایت افراطی والدین خود بوده اید، وقتی که بخواهید مسئولیتی را در جامعه بر عهده بگیرید، احساس می‌کنید که اگر دیگران به شما کمک نکنند، شما نمی‌توانید تا این مسئولیت را انجام دهید، به همین خاطر شما احساس بی کفایتی می‌کنید. بهتر است بگوییم که بی‌کفایتی نیز یکی دیگر از طرحواره‌هایی بوده، که شما را در دام خود گرفتار کرده است.

چگونه از این طرحواره نجات پیدا کنیم؟

اولین و مهمترین گام برای رهایی از انواع طرحواره‌هایی که در دوران کودکی ایجاد شده، مشاوره فردی است. مشاوره فردی علاوه بر اینکه به شما کمک می‌کند تا مشکلات خود را با درمانگر مطرح کنید، بلکه درمانگر می‌تواند با طرحواره درمانی به شما کمک کند، تا بتوانید که طرحواره‌های خود را بشناسید و آنها را درمان کنید. یکی دیگر از موثرترین راه‎ها نوشتن وظایف و مسئولیت‌هایی است که در زندگی شما را به چالش می‌کشد، ابتدا سعی کنید که این مسئولیت‌ها را بر روی یک کاغذی بنویسید و هر وقت توانستید که مسئولیت‌های خود را بدون ترس و اجتناب انجام دهید، برای خود پاداشی در نظر بگیرید.
مطمئن باشید همانطور که در برخی زمینه ها قوی بوده و در برخی موضوعات ضعیف هستید، دیگران نیز مانند شما هستند. پس هیچ وقت خود را سرزنش نکنید.
در محیط کار و یا در جامعه مسئولیت‌هایی که فراتر از توانایی‌های شما هستند را قبول نکنید، زیرا این موضوع باعث می‌شود تا طرحواره وابستگی شما درمان نشود. سعی کنید تا در محیط خانه مسئولیت‌های خود را انجام دهید، زیرا این موضوع باعث می‌شود تا به مرور زمان وابستگی شما به اعضای خانواده کمتر شده و زمانیکه شما مسئولیتی را در بیرون از خانه بر عهده می‌گیرید، بتوانید تا به تنهایی و با اعتماد به نفس بیشتری از عهده مسئولیت‌های خود برآیید.
مازیار جلوه روانشناس و طرحواره درمانگر، می‌تواند به شما کمک کند تا با طرحواره‌های خود آشنا شوید و گام به گام به شما کمک می‌کند، تا بتوانید که آنها را درمان کرده و زندگی شاد و موفق تری را برای خود رغم بزنید.