پیشگیری از سوء تفاهم ۱

در کتاب الف ب سه نقطه می خوانیم که برای پیشگیری از سوء تفاهم، باید مواردی را رعایت کنیم:

هر پیامی که ارسال می شود دارای دو جزء کلامی و غیر کلامی است. منظور از عناصر کلامی قسمتی از پیام است که مربوط به کلام و فرآیند بیان کلام است. برای یک ارتباط مؤثر عناصر کلامی باید شامل ویژگی های زیر باشند:

کلام باید شفاف و بدون ابهام باشد. کلمات کلی، چند پهلو و در لفافه، اثر نا مطلوبی در ارتباط دارد و شنونده براساس شرایط خود، برداشت های مختلفی از پیام دارد؛ که ممکن است با قصد گوینده متفاوت باشد.

مثال: تو با این رفتارت مرا ناراحت میکنی. این یک جمله کلی است و شنونده منظور دقیق شما را درک نمی کند. کدام رفتارش باعث ناراحتی شده و چرا؟

جمله صحیح: “من دیروز منتظر تماس تو بودم، اما وقتی تماس نگرفتی ناراحت شدم، و احساس کردم به من توجهی نداری”.

همان طور که می بینید جمله با کلمه “من” شروع می شود، در حالی که اگر جمله با کلمه “تو” شروع شود، ممکن است شنونده ناراحت شده و در برابر سخن شما، هر چند درست هم باشد، مقاومت کند.

به مثال‌های زیر توجه کنید. در کنار هر جمله که می تواند سوءتفاهم ایجاد کند، جمله جایگزینی است که احتمال بروز آن را با طرحواره درمانی کاهش می دهد.

به تو ربطی نداره، در اینجا می توان گفت: اجازه دهید در این مورد خودم تصمیم بگیرم.

تو هیچ وقت حرف گوش نمی کنی…. من انتظار دارم به صحبت هایم توجه شود.

لباس تو خیلی جلف است….. این پوشش با این مکان و زمان، مناسب و هماهنگ نیست”

همان گونه که متوجه شدید در وضعیت دوم،  ارتباط با سیالیت و انرژی بیشتری ادامه می‌‏یابد.

کلام باید مودبانه باشد. استفاده از کلمات، القاب و صفات با بار منفی ارتباط را خیلی سریع به چالش و حتی به بن بست می کشد.

مثلاً: ” تو هیچ وقت نمی فهمی”. به جای آن می توان گفت، “منظور من این نبود و دوباره توضیح می دهم”.

کلام باید تا حدامکان کوتاه باشد و نباید طولانی و از حوصله شنونده خارج باشد. حضرت علی(ع) می فرمایند: “خیرالکلام ماقلّ و مادلّ”. یعنی بهترین کلام آن است که کوتاه و روشن باشد.

بهتر است کلام مثبت باشد. مثلاً به جای این که بگویید “من حوصله انجام این کار را ندارم” بهتر است بگویید “من فعالیت دیگری را ترجیح می دهم”. یا به جای این که بگویید “من مخالفم و این حرف تو اصلاً درست نیست، بگوییم: “من نظر دیگری در این مورد دارم”.

برای پیشگیری از سوء تفاهم کلام باید صادقانه باشد. در قسمت های بعدی خواهیم دید که هر چند شخصی سعی کند تا دروغش را بپوشاند و معلوم نشود، دیگران آن را از نشانه های دیگری متوجه خواهند شد. صداقت در حفظ و ایجاد ارتباط مؤثر بسیار کمک کننده است.

در ارتباط کلامی نظم و ترتیب جمله ها بسیار مهم است. گاهی چند دقیقه به یک مکالمه می گذرد؛ اما طرفین هنوز نمیدانند طرف مقابل چه می گوید. آیا این وضعیت را تجربه کرده اید؟ پس قبل از گفتگو بدانید چه می خواهید بگویید و چگونه می خواهید بگویید.

مکان مناسبی برای صحبت انتخاب کنید. مثلاً محیط پر سر و صدا، بسیار سرد و گرم، کم نور و غیره برای گفتگوهای مهم مناسب نیست. لطفاً از آشپزخانه خصوصاً در هنگام پخت غذا به عنوان محل صحبت های مهم استفاده نکنید

تاملی در این مقاله می تواند چند راه کار ساده برای پیشگیری از سوء تفاهم در اختیارمان قرار دهد.

برای آشنایی عملیاتی با راهکارهای پیشرفته تر می توانید در کارگاه های مهارت های زندگی شرکت فرمایید.

ارادتمند مازیارجلوه روانشناس بالینی، طرحواره درمانگر و متخصص طرحواره درمانی

نویسنده: مازیار جلوه